بررسی های ژئوشیمیایی دگرسانی زئولیتی در سنگ های ولکانیکی منطقه ی کجل، شمال غرب هشتجین، استان اردبیل

آلتراسیون زئولیتی در سنگ های ولکانیک کجل در 20 کیلومتری شمال غرب هشتجین، جنوب غرب استان اردبیل واقع شده است. این منطقه جزئی از زون دگرسانی کجل – شمس آباد می باشد. زون دگرسانی کجل - شمس آباد نیز بخشی از کمربند آتشفشانی طارم- هشتجین می باشد. زئولیت ها و سنگ میزبان آنها توسط روش های آنالیز شیمیایی، xrd و پتروگرافی مورد مطالعه قرار گرفته است. آنالیز ژئوشیمیایی سنگ میزبان نشان می دهد که، ترکیب عمده این سنگ ها تراکی آندزیت می باشد. زون زئولیتی و کانی های ثانوی همراه آن مانند کوارتز و کلسیت در حفره ها، رگه ها و رگچه های سنگ های تراکی آندزیتی تشکیل شده است و طیفی از رنگ ها را مابین صورتی، زرد و زرد مایل به قهوه ای ایجاد کرده است که این رنگها ناشی از حضور اکسید آهن می باشد. بر اساس آنالیز xrd در اغلب زونهای زئولیتی موجود در محدوده ی مورد مطالعه، زئولیت کانی اصلی است و کانیهای میکا، ایلیت، سانیدین، کلریت و کوارتز به عنوان کانی فرعی در زونهای دگرسان وجود دارند. مشاهدات پتروگرافی نشان می دهند که کانی های اصلی موجود در سنگ های تراکی آندزیتی شامل فلدسپار پتاسیم، پلاژیوکلاز، اوژیت و شیشه های آتشفشانی بوده و بافت پورفیریتیک در آنها غالب است. مطالعات ژئوشیمیایی و محاسبات تغییرات جرم بر روی عناصر اصلی و عناصر فرعی نمونه های بدست آمده در امتداد پروفیل انتخابی نشان می دهد که، تعدادی از عناصر اصلی، na، k، ca، mg، fe و mn در سنگ دگرسان شده نسبت به سنگ منشأ دگرسان نشده تهی شده اند و تهی شدگی این عناصر باعث غنی شدگی al و si در سنگ دگرسان شده است. عناصر نادرخاکی دارای الگوهای پراکندگی نسبتاً مشابهی می باشند که در ارتباط با مشابهت های شعاع یونی این عناصر با یکدیگر می باشند. این عناصر در سنگ دگرسان شده غنی شده اند. عناصر hfse، lile و tte رفتار متفاوتی نشان می دهند. تشکیل زئولیت در منطقه کجل به دلایل زیر دارای منشأ هیدروترمال می باشد: 1) بلورهای بزرگ و با شکل بلوری کامل اغلب منشأ هیدروترمال دارند. 2)زئولیت های تشکیل شده به صورت پر کننده شکستگی ها، آمیکدالوئید و حفرات توسط محلول هیدروترمال به وجود می آیند. 3)عدم وجود کانی هایی که نمایانگر دگرگونی تدفینی یا مجاورتی در سنگ های میزبان این زئولیت ها باشند.